Voordat je start met een project, moet je het lokale belang tot in de puntjes begrijpen. Hoe steekt de omgeving in elkaar, welke mensen en organisaties spelen een hoofdrol (en waarom) en welke zorgen bestaan er over dit project? Met een stakeholderanalyse vind je de antwoorden op deze vragen. Deze analyse doe je voorafgaand aan het project, zowel achter je bureau als op de projectlocatie. Met een grondige stakeholderanalyse begrijp je de knelpunten van de stakeholders, maar ook de kansen om een goede relatie op te bouwen.

Wat is een stakeholder?

Nederland staat vol met woningen en ondernemingen. Een project raakt dus altijd een gebied waarin personen en organisaties actief zijn. Deze personen en organisaties ondervinden veranderingen tijdens het project en hebben daarom een bepaald belang bij de wijze van uitvoering en afronding. We noemen hen stakeholders. De belangen verschillen; ze zijn afhankelijk van de rol van de stakeholder. Een winkelier heeft bijvoorbeeld andere belangen dan een bewoner of buschauffeur.

Waarom een stakeholderanalyse?

Wanneer een project de belangen dreigt te belemmeren, laten stakeholders vaak van zich horen. Ze veroorzaken bijvoorbeeld onrust of vertraging. Om dit te voorkomen, moet je een goede relatie met de stakeholders opbouwen. Dit doe je door de belangen in kaart te brengen én hier gehoor aan te geven. Met een stakeholderanalyse onderzoek je wie wanneer welke hinder gaat ondervinden, wat de bijbehorende zorgen zijn en met welke maatregelen je deze zorgen wegneemt. Kortom: deze analyse is een onmisbaar onderdeel van omgevingsmanagement.

Hoe doe ik een stakeholderanalyse?

Om de omgeving door en door te begrijpen, moet je veel informatie ophalen. Dit gebeurt in drie stappen: deskresearch, een locatiebezoek en het opstellen van maatregelen.

Deskresearch

Voor een succesvol project moet je de omgeving te vriend houden. Dat is best uitdagend, zeker als je niet bekend bent in het projectgebied. Gelukkig kan je vanaf je bureaustoel al veel informatie inwinnen. Dit is belangrijk bij deskresearch:

• Google Maps en Google Street View. Het is misschien simpel, maar zeker een goed begin: digitaal rondlopen in de omgeving. Met rondklikken op én in de kaart krijg je al best een duidelijk beeld van de locatie. Is het een stadskern, dorp, landweg? Wonen er veel mensen, of zitten er vooral veel bedrijven? En hoe is de verkeerssituatie? Door goed digitaal rond te kijken, krijg je een eerste gevoel bij de omgeving.
• Projectspecifiek maken. Nadat je een algemeen beeld van de omgeving hebt, ga je de omgeving meer projectspecifiek bekijken. Zijn er veel woningen, terrassen, scholen of ondernemers rondom jullie projectgebied? Zie je bushaltes en stations? Noteer wat er allemaal in en rond jullie gebied bevindt, en daarmee dus wie er mogelijk hinder ondervindt tijdens het project.
• Lokale media. Met Google Maps krijg je een eerste beeld van wie je stakeholders zijn, maar je weet nog niet wat er speelt in de omgeving. Hiervoor is het handig om te zoeken naar lokale berichtgeving, bijvoorbeeld uit een regiokrant. Is er al iets over de projectomgeving geschreven? Of zelfs al over het project? Zijn er buurtverenigingen of actiegroepen actief? Zo krijg je een idee van welke belangen er op het spel staan.

Met deskresearch bepaal je de verwachte overlast en verwachte impact. Een fijne eerste stap, want zo ga je niet volledig blanco de omgeving in. De aanzet voor je stakeholderanalyse is klaar – nu is het tijd om in te vullen en aan te scherpen.

Locatiebezoek

Dankzij de deskresearch weet je gevoelsmatig al wie de stakeholders zijn en welke belangen er spelen. Maar het wordt pas écht interessant als je dat ook kan verifiëren of bijstellen. Daarvoor ga je de omgeving in, gewapend met de informatie uit de deskresearch. Om de wensen en zorgen te inventariseren, ga je in gesprek met omwonenden, ondernemers en voorbijgangers. Ook plekken als scholen, sportverenigingen en zorginstellingen zijn interessant. Het is handig om vooraf te bedenken welke vragen je wil stellen, zodat je de juiste informatie uit de gesprekken haalt.

Maatregelen per stakeholder

Dankzij het locatiebezoek weet je precies waar de pijnpunten van de omgeving zitten. Je maakt de analyse rond door per stakeholder te bepalen hoe je gehoor geeft aan zijn of haar belangen. Hoe zorg je bijvoorbeeld dat een restauranteigenaar in de zomer gewoon zijn terras kan gebruiken? Of dat de winkels bereikbaar blijven voor bevoorrading? En dat bewoners weten waar ze hun auto kunnen parkeren? Met deze maatregelen leg je de basis voor je omgevingsmanagement.