Waarom een bewezen formule aanpassen en iets nieuws uitproberen? Goede vraag! In veel gevallen is een project niet het juiste moment om bijvoorbeeld een uitvoeringswijze te veranderen, wanneer een bewezen aanpak al goed resultaat belooft. Voor omgevingsmanagement zit dat anders in elkaar, daar is verandering juist een goede manier om de omgeving tevreden te houden. ‘Maatwerk’ is daarbij het toverwoord.

Naarmate je meerdere projecten doet, krijg je zicht op manieren om de omgeving betrokken en tevreden te houden. Bij ieder project is de omgeving anders, daar moet je op inspelen. Grofweg kan een omgeving op de volgende punten uniek zijn:

• Bebouwing. Iedere omgeving is anders bebouwd en daardoor anders in gebruik. Denk aan de verschillen tussen woonhuizen of winkels en aan bedrijven of een stationsgebouw. Het type gebouw bepaalt onder andere wat voor soort verkeer er rijdt, op welke tijdstippen er stakeholders aanwezig zijn en met welke stakeholdersgroepen je te maken hebt. Daarnaast bepaalt de bebouwing hoe veel ‘ruimte’ het project heeft. Een bedrijf op een industrieterrein heeft minder last van een half opgebroken straat, dan een rij woningen op een woonerf.
• Demografie. De demografische kenmerken van de stakeholders bepalen bijvoorbeeld de informatiebehoefte, de bereikbaarheid en de uitvoeringsrisico’s waar je rekening mee houdt. Wanneer de stakeholders bijvoorbeeld voornamelijk bejaarden zijn, dan is het belangrijk dat hulpdiensten hun huis gemakkelijk kunnen bereiken. Terwijl een woonwijk met veel kinderen eerder vraagt om meer veiligheidsmaatregelen op straat.
• Inspraak. Per project verschilt hoe veel inspraak stakeholders hebben in het project zelf en in het stukje omgevingsmanagement. In het ene project kan de focus meer liggen op preventieve communicatie en informatievoorziening, terwijl het andere project ruimte heeft voor participatie. Mag een bewoner wel of niet iets vinden van het ontwerp? De mate waarin stakeholders mee mogen beslissen over het project, bepaalt hoe veel nadruk er ligt op communicatie met / naar de stakeholders tijdens het project.
• Gebruiksdoelen. Iedere projectomgeving heeft een ander gebruiksdoel. Dat hangt sterk samen met de bebouwing. Het doel van een winkelcentrum is om klanten uit een relatief groot gebied aan te trekken voor dagelijkse boodschappen of een uitje. Het is belangrijk om in het omgevingsmanagement rekening te houden met de gebruiksdoelen van een locatie, want dat zorgt ervoor dat je bijvoorbeeld bereikbaarheid borgt.
• Afstand. De afstand tussen de omgeving en het project kan per situatie letterlijk kilometers verschillen. Op de ene locatie bevindt de dichtstbijzijnde stakeholder zich op 2 kilometer afstand, terwijl bij een andere locatie dat 2 meter is. Die afstand bepaalt mede de intensiteit van je inspanningen. Neem een boer die 2 kilometer verderop gevestigd is, hij hoeft niet alle ins en outs te weten, vanwege de lage impact die het project waarschijnlijk heeft op zijn werk.

Omgevingspecifieke maatregelen

Bovenstaande 5 punten zijn slechts een greep uit de aspecten waarop een projectomgeving uniek kan zijn. Het belangrijkste om te onthouden is dat je aanpak in de basis uit goede maatregelen kan bestaan, maar dat daarbovenop altijd ‘omgevingspecifieke’ maatregelen komen. Zonder die specifieke maatregelen kan je de plank flink mis slaan, bijvoorbeeld omdat de omgeving zich niet betrokken voelt of omdat er overlast ontstaat. Zorg er dus voor dat je ruim voor aanvang van een project al op locatie bent geweest, stakeholders hebt gesproken en leert hoe de omgeving dagelijks ‘leeft en beweegt’. Met die kennis formuleer je maatregelen die echt matchen.

Effectiviteit omgevingsmanagement vergroten

Door maatregelen op maat te maken, zorg je ervoor dat de effectiviteit ervan toeneemt. De maatregelen voldoen namelijk aan de randvoorwaarden die de omgeving (indirect) stelt. Bijvoorbeeld de randvoorwaarde van een basisschool om altijd een goed bereikbare, veilige ophaal-/wegbreng locatie te hebben voor de kinderen. Of de randvoorwaarde van perceeleigenaren om ruim op tijd te weten dat hun land zijn kwaliteit behoudt en dat gewassenteelt op niveau blijft. Met omgevingsmaatregelen op maat vink je alle randvoorwaarden af die iedere unieke omgeving stelt, waardoor je de omgeving daadwerkelijk effectief managet en geen enkel omgevingsaspect de voortgang van het project in de weg staat.